بررسی انتقادی ساختار هندسی اصطلاح‌نامه فلسفه اسلامی با تاکید بر رده اصلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.

چکیده

نوشتار حاضر نگرشی نقادانه به کتاب اصطلاح‌نامه فلسفه اسلامی است که با رعایت استانداردهای اصطلاح‌نامه‌نویسی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی قم تدوین شده است. با توجه به فقر مقالات در حوزه نقد و ارزیابی اصطلاح‌نامه‌های فارسی، این اقدام در راستای تقویت این حوزه با اولویت اصطلاح‌نامه فلسفه اسلامی و رفع اشکالات آن در ویرایش دوم و نیز با نگاه ضرورت روزآمد‌سازی و غنی‌سازی پژوهش‌هایی از این دست انجام می‌گیرد. این نقد و بررسی از نوع ارزیابی کیفی است که ناظر به حوزه محتوایی، آن هم با تمرکز بر ساختار هندسی با تاکید بر رده اصلی آن بر اساس دانش فلسفه اسلامی و نیز ویژگی‌های تدوین اصطلاح‌نامه‌ها است. روش تحقیق در این پژوهش، کتابخانه‌ای و براساس توصیف و تحلیل می‌باشد، و در نهایت با اذعان بر کم نظیر‌بودن این اثر و قوت محتوایی و شکلی آن، اشکالاتی بر ساختار هندسی رده اصلی و ارتباطات مفهومی آن وارد می‌سازد و ساختار جدیدی در این باره پیشنهاد می‌کند، شاید که در ویرایش بعدی مورد توجه قرار گرفته و اشکالات قابل توجه آن رفع شود و مرجعیت علمی این پژوهشگاه استمرار یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Critical Examination of the Geometric Structure of the Thesaurus of Islamic Philosophy with Emphasis on the Main Category

نویسنده [English]

  • Kourosh Najibi
. Assistant Professor of Islamic Information and Documents Center, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran.
چکیده [English]

The present article is a critical approach to the book Thesaurus of Islamic Philosophy, which was compiled in accordance with the standards of thesaurus writing in the Islamic Sciences and Culture Academy affiliated to Islamic Propagation Office of Qom Seminary. Considering the lack of articles in the field of criticism and evaluation of Persian thesauruses, this action is carried out in order to strengthen this field with the priority of the thesaurus of Islamic philosophy and fix its problems in the second edition, and consider the necessity of updating and enriching such studies. This criticism and examination is of a qualitative evaluation type that focuses on the content area, focusing on the geometric structure with an emphasis on its main category based on Islamic philosophy and the characteristics of compiling thesauruses. The research method in this study is library and based on description and analysis and finally, by acknowledging the uniqueness of this work and its strong content and form, he introduces problems to the geometric structure of the main category and its conceptual connections and proposes a new structure in this regard so that it might be taken into consideration in the next edition and its significant problems will be fixed and the scientific authority of this academy lasts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thesaurus of Islamic Philosophy
  • Islamic Sciences and Culture Academy
  • geometric structure of the thesaurus
  • content criticism of the thesaurus
  1. ابن سینا، حسین. (1404ق). الشفاء (الطبیعات) (ج2، چاپ اول). قم: مکتبة آیة الله المرعشى(ره).
  2. اعسم، عبدالامیر. (1989م). المصطلح الفلسفى عند العرب‏ (چاپ دوم). قاهره: الهیئة المصریة.
  3. الهی قمشه‌ای، مهدی. (1395). حکمت الهی: عام و خاص (چاپ اول). تهران: انتشارات روزنه.
  4. امیرحسینی، مازیار. (1386). ارزیابی عوامل کمی و کیفی در اصطلاح‌نامه‌های فارسی. کتاب ماه، 10(118)، صص 65-72.
  5. بنی اقبال، ناهید. (1381). میزگرد نقد و بررسی اصطلاح‌نامه فرهنگی فارسی (اصفا). کتاب ماه، 2(62). صص 44-61.
  6. پارسانیا، حمید. (1377). فلسفه و علم (چاپ اول). قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  7. تهانوی، محمد اعلی. (1396م). موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم (محقق: علی فرید دحروج، ج2، چاپ اول). بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
  8. جوادی آملی، عبدالله. (1372). تحریر تمهید القواعد (چاپ اول). قم: انتشارات الزهراء.
  9. جوادی آملی، عبدالله. (1383). توحید در قرآن (ج2، چاپ اول). قم: انتشارات اسراء.
  10. جوادی آملی، عبدالله. (1386). رحیق مختوم (ج1-1، ج1-2، چاپ سوم). قم: انتشارات اسراء.
  11. جوادی آملی، عبدالله. (1388). فلسفه صدرا (ج1، چاپ سوم). قم: انتشارات اسراء.
  12. جوادی آملی، عبدالله. (1389). حیات عارفانه امام علی× (محقق علی اسلامی، چاپ هفتم). قم: انتشارات اسراء.
  13. حری، عباس و دیگران. (1381). دائرة المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی (ج1، چاپ اول). تهران: کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران.
  14. حریری، نجلا؛ هراتی‌زاده، ساینا. (1394). سنجش رضایت‌مندی کاربران از اصطلاح‌نامه علوم اسلامی به عنوان ابزار بازیابی. فصلنامه مطالعات ملّی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 26(102)، صص 141 -160.
  15. زنوزی، علی. (1378). مجموعه‌ مصنفات‌ حکیم‌ مؤسس‌ آقا علی مدرس‌ طهرانی (محقق: محسن کدیور، ج1، چاپ اول). تهران: انتشارات اطلاعات.
  16. سجادی، جعفر. (1379). فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا (چاپ اول). تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  17. شیروانی، علی. (1377). شرح مصطلحات فلسفی بدایة الحکمة و نهایة الحکمة (چاپ اول). قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  18. صدرالدین شیرازی، محمد. (1382). شرح و تعلیقه صدر المتالهین بر الهیات شفا (محقق: نجفقلی حبیبی، چاپ اول). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  19. صدرالدین شیرازی، محمد. (1387). سه رسائل فلسفی (رساله قدسیه) (مصحح: سید جلال‌الدین آشتیانى، چاپ سوم). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  20. صدرالدین شیرازی، محمد. (1981م). الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة (ج1، 8، چاپ سوم). بیروت: دار احیاء التراث‏.
  21. کازرانی، مریم. (1391). گزارش نشست «ایجاد آنتولوژی بر پایه اصطلاح‌نامه‌های موجود. بازیابی شده در 20 خرداد 1401 از سایت خبرگزاری کتاب ایران، http://www.ibna.ir/fa/doc/report/137008.
  22. کازرانی، مریم؛ حریری، نجلا. (1392). ارزیابی اصطلاح‌نامه‌های علوم اسلامی بر اساس استاندارد Ansi/nisoz39.19 2005. نشریه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 16(2)، صص 77-
  23. لوکری، ابوالعباس. (1373). بیان الحق یضمات الصدق (چاپ اول). تهران: موسسه بین‌المللى اندیشه و تمدن اسلامى‏.
  24. مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی. (1376). اصطلاح‌نامه فلسفه اسلامی (ج1و2، چاپ اول). قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  25. مصباح یزدی، محمدتقی. (1366). آموزش فلسفه (ج1، چاپ اول). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  26. مصباح یزدی، محمدتقی. (1394). شرح جلد هشتم اسفار اربعه (محقق: محمد سعیدی مهر، ج1، چاپ اول). قم: انتشارات موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).
  27. مطهری، مرتضی. (1376). مجموعه آثار (ج5، 6، 9، چاپ اول).تهران: انتشارات صدرا.
  28. نجیبی، مهدی. (1394). چالش‌های فراروی به‌کارگیری اصطلاح‌نامه در مدیریت دانش اسلامی. فصلنامه مدیریت دانش اسلامی، (1)، صص 23-38.
  29. نجیبی، مهدی. (1398). ارزیابی کیفی اصطلاح‌نامه کلام اسلامی پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی. فصلنامه مدیریت دانش اسلامی، 1(2)، صص 103 - 125.