کشف منظومه معنایی صلاح و فساد در اندیشه آیت‌الله مصباح یزدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بابل

2 کارشناس در جایگاه هیئت علمی

3 طلبه سطج چهار رشته تفسیر تطبیقی حوزه علمیه خواهران

10.22081/jikm.2025.67586.1089

چکیده

کاوش در مسائل مورد ابتلاء جامعه، مسیر را برای برنامه‌ریزی هدفمندتر، هموار می‌نماید. صلاح و فساد و تعریف‌های متبادر از آن، ازجمله مفاهیمی هستند که در مکتب‌ها و نحله‌های گوناگون، تعریف متفاوتی دارند. حال، نظر به تعریف و برداشت متغیر از صلاح و فساد در گروه‌های فکری اعم از مکاتب اخلاقی و برخی عالمان صاحب‌نظر مانند علامه مصباح یزدی، در‌ پی پاسخ به این مسئله کانونی هستیم که میان نگاه مکاتب اخلاقی و نظر علامه مصباح یزدی(ره)، نظر اصلح کدام است؟ تا ضمن برشمردن نقطه مشترک و متمایز در این أمر، بینش و کنش درست‌تری را به منصه ظهور رساند. به‌همین منظور مطابق با منابع و مقالات موجود، با روش توصیفی- تحلیلی، کنکاش شد و حاصل سخن آنکه ضمن اذعان قرآن کریم و علامه مصباح، بر وجود حقیقی صلاح و فساد، نمی‌توان نظر مکاتب اخلاقی بر عدم وجود معانی دقیق از صلاح و فساد را پذیرفت؛ زیرا لازمه آن عدم وجود، صلاح و فساد مطلق است و نهایت اینکه برای هرنوع صلاح دینی باید قرائت معتبری را برای تمییزدادن این أمر از امور مشتبه پذیرفت. چون در مفاهیم اسلامی و مطابق با آیات قرآن، معنای مطلقی برای مفهوم صلاح و فساد وجود دارد که البته نقش تعیین‌کننده و کلیدی خواهد داشت و برای هرنوع اصلاح دینی، باید قرائت معتبری از دین را پذیرفت تا بتوان با آن، صلاح و فساد را از یکدیگر تمییز داد

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Discovery of the Semantic System of Virtue and Corruption in the Thought of Ayatollah Mesbah Yazdi

نویسندگان [English]

  • fatemeh hedayati 1
  • mortaza abdichari 2
  • Zeinab Shakouri Choubi 3
1 babol
2 کارشناس در جایگاه هیئت علمی
3 Student of Fourth Level in Islamic Seminary in Comparative Exegesis of the Qur’an, Islamic Seminary for Women
چکیده [English]

The Exploration of issues faced by society paves the way for more purposeful planning. The concepts of virtue and corruption and their definitions vary across different schools of thought. Given the diverse interpretations of virtue and corruption within ethical schools and by scholars such as Allameh Mesbah Yazdi، this study seeks to answer the pivotal question: what is the perspective of virtue and corruption in ethical schools of thought versus Allameh Mesbah Yazdi's view، and which is more appropriate? The aim is to highlight the commonalities and differences in these viewpoints، providing a clearer and more accurate understanding. Through a descriptive-analytical approach، based on existing sources and articles، this research concludes that both the Quran and Allameh Mesbah Yazdi affirm the existence of genuine virtue and corruption. The stance of ethical schools، which denies the precise meanings of these concepts، is not acceptable، as it implies the non-existence of absolute virtue and corruption. Ultimately، for any type of religious virtue، a legitimate interpretation must be accepted to differentiate between what is clear and what is ambiguous، as Islamic concepts—according to the Quran—have an absolute meaning for virtue and corruption، which is essential for distinguishing between them

کلیدواژه‌ها [English]

  • Virtue and corruption
  • ethical schools
  • Allameh Mesbah Yazdi's thought
  • comparative study of virtue and corruption
  1. * قرآن کریم

    1. ایرانمنش، مهدی. (بی‌تا). صلاح و فساد، أمری فردی است یا اجتماعی و ساختاری. سایت صدای اندیشه به آدرس:

    https://3danet.ir/%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D9%88-%D9%81% D8%B3%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D8%A7 %DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%85%D9%86%D8%B4/

    1. باباپور، مهدی. (بی‌تا). احیاگری و اصلاح طلبی در نهضت حسینی. بی‌جا: بی‌نا.
    2. پرور، اسماعیل، اصلاحات. (1380). راه‌های مقابله با فقر، فساد و تبعیض. قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی، بی‌نا.
    3. جوادی آملی، عبدالله. (1388). تسنیم (محقق: حسن واعظی محمدی). قم: موسسه اسراء.
    4. حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین. (1363). تفسیر اثنی عشری (چاپ 1). تهران، میقات.
    5. دهخدا، علی اکبر. (1373). لغتنامه دهخدا. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
    6. راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن (چاپ 1). بیروت: دمشق.
    7. رحیمیان، محمدحسن. (1365). «مروری گذرا بر دیگر مکاتب اخلاقی»، فلسفه و کلام‌. نشریه پاسدار اسلام، شماره 60، ص 36-40.
    8. سبحانی، جعفر. (۱۳۷۹). «رابطه دین و اخلاق(۷) تحلیل و نقد چهار مکتب اخلاقی». نشریه کلام اسلامی، شماره ۳۵، ص ۴-۱۷.
    9. صاحب بن عباد، إسماعیل بن عباد. (1414ق). المحیط فی اللغة (چاپ 1). بیروت: عالم الکتاب.
    10. صادقی رشاد، علی اکبر. (بی‌تا). اصلاحات علوی معنا منطق و قلمرو. بی‌نا.
    11. طباطبایى، محمدحسین. (1374). المیزان فی تفسیر القرآن (چاپ 5). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلام.
    12. طبرسى، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (چاپ3). تهران: ناصرخسرو.
    13. عمید، حسن. (1363). فرهنگ عمید. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
    14. فراهیدى، خلیل بن أحمد. (1409ق). کتاب العین (چاپ 2). قم. نشر هجرت.
    15. قرشى بنایى، على اکبر. (1412ق). قاموس قرآن (چاپ 6). تهران. دار الکتب الاسلامیه
    16. کاپلستون، فردریک. (۱۳۷۵). تاریخ فلسفه، جلد ششم، ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، تهران: شرکت علمی - فرهنگی سروش
    17. کانت، ایمانوئل. (۱۳۹۴). بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق (مترجم: حمید عنایت و علی قمصری). تهران: خوارزمی
    18. مانی فر، محمدرضا. (1381). امام حسین× و اصلاحات، بی‌نا.
    19. مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۹۸). نقد و بررسی مکاتب اخلاقی. (چاپ ۶، محقق: احمد حسین شریفی). قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی&.
    20. مصباح یزدی، محمدتقی. (1393). اصلاحات، ریشه‌ها و تیشه‌ها (چاپ 3، نگارش: قاسم شبان‌نیا). قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی &.
    21. مصباح یزدی. (1391). اخلاق در قرآن، (محقق و نگارنده: محمدحسین اسکندری). قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی&.
    22. معین، محمد. (1364). فرهنگ فارسی. تهران: موسسه انتشارات امیر کبیر.
    23. مؤمنی، داور. (1398). روش‌های مبارزه با فساد در قرآن. روزنامه کیهان:

    https://kayhan.ir/fa/news/181441