معنا شناسی جعل در قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی

10.22081/jikm.2025.69266.1097

چکیده

معناشناسی واژه‌ها در علوم همواره به ما در فهم محتوا، روش استدلال و بیان مطالب یک علم کمک شایانی می‌کند. در حقیقت معناشناسی، دانش بررسی و مطالعه معانی در زبان‌ها است. به‌طورکلی، بررسی ارتباط میان واژه و معنا را معناشناسی می‌گویند. در قرآن مانند کتاب‌ها و علوم دیگر واژه‌هایی به‌کار برده شده که با جستجو در آیات متعدد، معانی گوناگونی از آن بدست می‌آید؛ اما شناخت معانی واژه‌های قرآنی، ما را در فهم بهتر آیات و رابطه معنایی آیات با یکدیگر کمک می‌کند. یکی از آنها واژه «جعل» است. در این نوشتار تلاش می‌کنیم با پژوهش و تتبع، با روش توصیفی - بنیادی معانی گوناگون واژه جعل را دریابیم؛ اما گرچه جعل در برخی از علوم، معانی متفاوتی دارد، اما به‌نظر می‌رسد در قرآن به جزء معنای حقوقی جعل که تقلب، کلاه برداری و حیله‌گری است، در معانی دیگر آن یعنی جعل تکوینی، شرعی، اعتباری و برخی دیگر از معانی به‌کار برده می‌شود؛ ازین‌رو بیان کاربردهای جعل در معانی اعتباری و تکوینی و حتی در آثار امور تکوینی واعتباری از نوآوری‌های مقاله حاضر است؛ بنابراین تلاش می‌شود در این نوشتار به این پرسش پاسخ داده شود که معانی گوناگون جعل باتوجه به آیات مربوطه کدام است و چگونه تبیین، تحلیل و مقایسه می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Semantics of the Word "Ja'l" in the Qur'an

نویسنده [English]

  • mohamad ebrahimnattaj
faculty member
چکیده [English]

The semantics of words in sciences always helps us better understand the content، method of reasoning، and expression of the subjects within a science. In fact، semantics is the study and examination of meanings in languages. In general، the study of the relationship between a word and its meaning is called semantics. In the Quran، as in other books and sciences، words are used whose meanings can vary when searching through multiple verses. However، understanding the meanings of Quranic words helps us better comprehend the verses and their semantic relationships with each other. One such word is "Ja'l (جعل)". In this paper، we aim to explore the different meanings of the word "Ja'l" through research and examination، using a descriptive-foundational method. Although "Ja'l" has various meanings in different sciences، it appears that in the Quran، aside from its legal meaning of fraud، deceit، and trickery، it is also used in other meanings such as ontological، legal، and some other contexts. Therefore، explaining the uses of "Ja'l" in its ontological and legal meanings، as well as its effects in ontological and legal matters، constitutes one of the innovations of this paper. Consequently، the aim of this paper is to address the question of what the various meanings of "Ja'l" are according to the related verses and how they are explained، analyzed، and compared

کلیدواژه‌ها [English]

  • Word Semantics
  • Ja'l
  • The Quran
  • Quranic Word
  • Quranic Term
  1. * قرآن کریم

    1. ابن منظور، جمال الدین. (۱۴۰۸ق). لسان العرب (به کوشش على شیرى). بیروت: دار احیاء التراث العربى.
    2. معلوف، لویس (۱۹۸۶). المنجد فی اللغه و الاعلام. لبنان: بیروت، نشر دارالمشرق.
    3. برخواه، انسیه. (۱۳۷۵). دانشنامه جهان اسلام، مقاله جعل(https://rch.ac.ir/(
    4. حداد عادل، غلامعلی. (1375). دانشنامه جهان اسلام. ایران: تهران بنیاد دایرةالمعارف اسلامی.
    5. دهخدا، علی اکبر. (1373). لغت نامه دهخدا (ذیل واژه جعل). تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
    6. زمخشرى، محمود بن عمر. (1419ق). اساس البلاغه (به کوشش عبدالرحیم محمود). قم: دفتر تبلیغات.
    7. سبزواری، ملاهادی. (۱۴۱۷ق). شرح منظومه سبزوارى (به کوشش حسن حسن‌زاده آملى). ایران: تهران، نشر ناب.
    8. سید عرب، حسن. (۱۳۸۹). در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (زیر نظر کاظم بجنوردی، ج۱۸، مدخل جعل). پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت^.
    9. سجادی، سیدجعفر. (۱۳۷۹). فرهنگ مصطلحات فلسفی ملاصدرا. ایران: تهران، نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    10. شرتونی(فراهیدی)، خلیل بن احمد. (1425ق). کتاب العین(9 جلدی). بیروت: دارالهجره.
    11. شیرازی، صدرالدین محمدبن ابراهیم(صدرالمتالهین). (۱۹۸۷م). الحکمة المتعالیه(الاسفار الاربعه). لبنان: بیروت، دار احیاء التراث العربى.
    12. شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم(صدرالمتألهین). (1372). تفسیر القرآن الکریم (به کوشش خواجوى). قم: بیدار.
    13. طباطبایی، محمدحسین. (۱۳۹۳ق). المیزان فی تفسیر القرآن. لبنان: بیروت، نشر اعلمى.
    14. طباطبایی، محمدحسین. (۱۳۸۴). تفسیر المیزان (مترجم: سیدمحمدباقر موسوی همدانی، ج ۱،۲۰). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    15. طباطبایی، محمدحسین. (1374). المیزان فی تفسیر القرآن (مترجم سیدمحمدباقر موسوی همدانی، ج8، چاپ پنجم). قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    16. طباطبایی، محمدحسین. (1362). نهایه الحکمه (محقق: عباس‌علی زارعی سبزواری، جلد 1). قم: انتشارات نشر اسلام.
    17. طباطبایى، محمدحسین. (۱۴٢۰ ق). نهایة الحکمه (به کوشش زارعى) قم: نشر اسلامى.
    18. فؤاد عبدالباقی، محمد. (۱۳۶۳ق). المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم. قاهره: دارالکتب العربیة.
    19. فیومى، احمد بن محمد. (۱۴۰۵ق). المصباح المنیر. ایران: ق،م دارالهجرة.
    20. کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحق رازی. (1362). الکافی (ج2). تهران، انتشارات اسلامیه.
    21. مصطفوى، حسن. (۱۳۶۶). التحقیق فی کلمات القرآن. ایران: تهران، وزارت ارشاد اسلامی.
    22. همدانى درود آبادى، سیدحسین. (۱۴٢۱ق). شرح الاسماء الحسنى (به کوشش بیدار). قم