درآمدی بر مهم‌‌ترین ساختارهای فقهی سلوک‌‌محور و ناظر به علم حقوق در فقه امامیه (بررسی سه ساختار پیشنهادی علم فقه از شهید صدر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.

چکیده

یکی از مباحث مهم فلسفه فقه، ساختار علم فقه است. نظریه‌‌ای که این مقاله درصدد اثبات آن است، این است که فقیهان متأخر (قرن 15قمری) از علم حقوق متأثر شده و بیشتر، ساختارهای فقهی ناظر به حقوق پیشنهاد کرده‌‌اند. برخی از ساختارها، ساختارهای ناظر به علم حقوق هستند که بر اساس روابط میان این دو علم تعبیه شده‌‌ و سلوک محورند. تاکنون این ساختارها ارزیابی نشده‌‌اند و مزایا و کاستی‌‌های آنها مورد بررسی قرار نگرفته‌‌اند. دستاورد بحث از این دسته از ساختارها به تصویر کشیدن رویکرد جدید فقیهان به علم حقوق و نوع بهره‌‌گیری و تعامل فقه با حقوق در ساختار فقه است و نشان از نزدیک‌‌سازی ساختار فقه به ساختار حقوق دارد؛ امری که تا پیش از این دیده نمی‌‌شد. در این پژوهش با روش تحلیلی و انتقادی سه مورد از مهم‌‌ترین ساختارهای فقهی ناظر به علم حقوق بررسی و نقد می‌‌شوند که عبارتند از: ساختار شهید صدر، ساختار آیت الله هاشمی شاهرودی، ساختار آیت الله اراکی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An introduction to the most important Seleucid jurisprudential structures with an approach to the science of law in Imami jurisprudence (Study of three proposed structures of jurisprudence after Shahid Sadr)

نویسنده [English]

  • mohamad razi asefagah
Assistant Professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran.
چکیده [English]

 




One of the important topics in the philosophy of jurisprudence is the structure of the science of jurisprudence. The theory that this article seeks to prove is that the late jurists (15th lunar century) were influenced by the science of law and, moreover, suggested jurisprudential structures governing law. Some structures are jurisprudential structures that are embedded on the relationship between the two sciences and are behavior-based. So far, these structures have not been evaluated and their advantages and disadvantages have not been examined. The achievement of the discussion of these structures is to depict the new approach of jurists to the science of law and the type of use and interaction of jurisprudence with law in the structure of jurisprudence and shows the approximation of the structure of jurisprudence to the structure of law; Something never seen before. In this research, by analytical and critical method, three of the most important jurisprudential structures related to jurisprudence are examined and criticized, which are the structure of Shahid Sadr, the structure of Ayatollah Hashemi Shahroudi, and the structure of Ayatollah Araki.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jurisprudential Structure
  • Jurisprudential Structures Related to Jurisprudence
  • Imami Jurisprudential Structure
  • Philosophy of Jurisprudence
  1. آبی (فاضل)، حسن. (1417ق). کشف الرموز (مقدمه) (مصحح: اشتهاردی و یزدی). قم: انشارات اسلامی.
  2. آل نجف، عبدالکریم. (1429ق). الحلال و الحرام فی الشریعة الإسلامیة. قم: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیة.
  3. اعرافی، علیرضا. (1387). فقه تربیتی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  4. برجی، یعقوبعلی. (1374). نگاهی به دسته‌‌بندی بابهای فقه. مجله فقه اهل بیت(علیهم السلام) (فارسی)، (3)، صص 135-188.
  5. بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم. (1373). رساله نوین. تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
  6. حسن‌زاده، حسین. (1383). بررسی ساختار فقه. مجله قبسات، 9(32)، صص 261-293.
  7. زنجانی، عمید. (1421ق). فقه سیاسی (چاپ چهارم). تهران: امیرکبیر.
  8. سید فضل الله. (1387). فقه الشریعة. قم: بوستان کتاب.
  9. صدر، سیدمحمدباقر. (1423ق). الفتاوی الواضحة (چاپ اول). قم: مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیة للشهید الصدر.
  10. طباطبایی، سیدعلی. (1412ق). ریاض المسائل. قم: موسسة النشر الاسلامی.
  11. عاملی مکی، محمد (شهید اول). (1419ق). ذکری الشیعة. قم: آل‌البیت(علیهم السلام).
  12. فضلی، عبدالهادی. (1416ق). مبادی علم الفقه. بی‌جا: مؤسسه اُم القری للتحقیق و النشر.
  13. فیض کاشانی، ملامحسن. (1401ق). مفاتیح الشرایع. قم: مجمع الذخائر الاسلامیه.
  14. گرجی، ابولقاسم. (1421ق). تاریخ فقه و فقها (چاپ سوم). تهران: سمت.
  15. مدرسی طباطبایی، حسین. (1410ق). مقدمهای بر فقه شیعه (مترجم: محمدآصف فکرت). مشهد: بنیاد پژوهش‎های اسلامی.
  16. مشکینی، علی. (1418ق). الفقه المأثور. قم: الهادی.
  17. مشکینی، علی. (بی‌‌تا). مصطلحات الفقه. بی‌‌جا.
  18. مکارم شیرازی، ناصر. (1427ق). دائرة المعارف فقه مقارن. قم: مدرسه امام علی(علیه السلام).
  19. مؤمن، محمد. (1425ق). الولایة ‌الالهیة‌ الاسلامیة أو الحکومة الاسلامیة. قم: موسسه النشر الاسلامی.
  20. یزدی، محمد. (1415ق). فقه القرآن. قم: اسماعیلیان.