رویکردشناسی بازنمایی اطلاعات دانش فقه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدیر گروه پژوهشی سازماندهی اطلاعات و مدارک پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی

چکیده

دانش فقه به سبب گستردگی ساختاری و فزونی تولید اطلاعات از یک سو و نیاز به آن از سوی دیگر، نیاز به مدیریت اطلاعات از طریق بازنمایی اطلاعات دارد. از سویی بازنمایی اطلاعات به دلیل شمول عنوان آن بین حداقلی و حداکثری، نیاز به تنقیح مفهوم، روش‌ها و رویکردهای عملیاتی دارد که هر کدام نیاز به بحث و بررسی مستقل دارند؛ اما این پژوهش که از جهت گردآوری، کتابخانه‌‌ای و از جهت مطالعات، توصیفی با رویکرد تحلیلی و براساس هدف، کاربردی است، با هدف تبیین و شفاف‌‌سازی رویکردهای نمایه‌‌سازی، درصدد بررسی گرایش‌‌های مختلف بازنمایی اطلاعات است و آن را از دو جهت شناسایی و بررسی کرده است: اول از جهت گرایش بازنمایی اطلاعات و دوم از جهت محتوای بازنمایی اطلاعات. در گرایش بازنمایی اطلاعات، سه رویکرد به نام‌‌های رویکرد مدرک‌گرا‌، رویکرد کاربرگرا‌ و رویکرد حوزه‌گرا‌ وجود دارد که برای مدیریت اطلاعات دانش فقه، رویکرد حوزه‌گرا‌ لازم‌‌تر است. در محتوای بازنمایی اطلاعات نیز سه رویکرد به نام‌‌های رویکرد واژگانی، رویکرد موضوعی و رویکرد استنادی وجود دارد که بهترین رویکرد بازنمایی دانش فقه رویکرد موضوعی معرفی شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Approach Studies for the Representation of Jurisprudence Information

نویسنده [English]

  • seyyd taqi waredi
Director of the Research Group for the Organization of Information and Documents of Islamic Information and Information Management Institute
چکیده [English]

Knowledge of jurisprudence, due to the structural scope and increased information production on the one hand and the need for it on the other hand, requires information management through information representation. On the other hand, the representation of information, due to its inclusion between the minimum and maximum, needs to refine the concept, methods and operational approaches, each of which needs to be discussed independently; However, this research, which is applied in terms of collection, library and descriptive studies with an analytical approach and purpose-based, with the aim of explaining and clarifying indexing approaches, seeks to examine different trends in information representation and to identify and examine it in two ways: first in terms of information representation orientation and second in terms of information representation content. In the tendency of information representation, there are three approaches called document-oriented approach, user-oriented approach and domain-oriented approach, which is more necessary for the management of jurisprudential knowledge information, domain-oriented approach. In the content of information representation, there are three approaches called lexical approach, thematic approach and citation approach, which is the best approach to representing the knowledge of jurisprudence, thematic approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Approaches
  • Information Representation
  • Indexing
  • Subject Index
  • Citation Index
  • Jurisprudence Knowledge
  1. تیلور، آرلین جی. (1381). سازماندهی اطلاعات (مترجم: محمدحسین دیانی). مشهد: کتابخانه رایانه‌‌ای.
  2. جمعی از محققان پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی. (1398). اصطلاح‌نامه فقه (8 جلد، چاپ اول). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  3. جوهری، اسماعیل بن حماد. (1407ق). الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة (6 جلد، چاپ چهارم). بیروت: دار العلم للملایین.
  4. حسن‌زاده، حسین. (1397). ضرورت ایجاد آنتولوژی فقه برای مدیریت اطلاعات فقهی در فضای دیجیتال، فصلنامه فقه، 25(96)، صص 28- 56.
  5. دمرچی‌لو، منصوره؛ تاجبخش، افشان. (1386). معرفی نمایه استنادی Science Citation Index، مجله دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 25(73)، صص 336-340.
  6. سلطانی، پوری؛ راستین، فروردین. (1372). اصطلاح‌نامه کتابداری (ویرایش دوم). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
  7. نجفی، محمدحسن. (صاحب جواهر). (1984م). جواهر الکلام (43 جلد، محقق و تعلیق: عباس قوچانی، چاپ هفتم). بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  8. عاملی، حسن بن زین‌العابدین (صاحب معالم). (1417ق). معالم الدین و ملاذ المجتهدین (2 جلد، محقق: سیدمنذر حکیم). قم: مؤسسة الفقه للطباعة و النشر.
  9. عینی، اکرم. (1384). اطلاعات چیست؟، فصلنامه کتاب، 16(61)، صص 29-34.
  10. فاگمن، رابرت. (1374). تحلیل موضوعی و نمایه‌سازی (مترجم: علی مزینانی). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
  11. فتاحی، رحمت‌الله. (1373). فهرست‌نویسی، اصول و روش‌ها (ویراستار علمی و ادبی: اسدالله آزاد، چاپ اول). مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
  12. کاظم‌پور، زهرا؛ اشرفی‌ریزی، حسن. (1388). فرایند نمایه‌سازی و رویکردهاى آن در سازماندهى اطلاعات، فصلنامه کتاب، 20(79)، صص 227- 238.
  13. کلیولند، دونالد بی؛ کلیولند، آنادی. (1385) درآمدی بر نمایه‌سازی و چکیده‌نویسی (مترجم: سیدمهدی حسینی، چاپ اول). تهران: چاپار.
  14. لوبوف، پاتریک و ارسطوپور، شعله. (1397). رویکردهای نو به سازماندهی اطلاعات، فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 10(37)، صص 7-38.
  15. متقی‌نژاد، مرتضی. (1398). نمایه‌سازی نظام‌‌مند دانش فقه. فصلنامه فقه، 26(100)، صص 129-147.
  16. مصطفوی، حسن. (1402ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (14 جلد، چاپ اول). تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر.
  17. مؤسسه استاندارد بریتانیا. (1391). اطلاعات و مستندسازی (2 جلد، مترجم: زهرا دهسرائی، چاپ اول). تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران.
  18. نوروزی، علیرضا؛ ولایتی، خالید. (1389). نمایه‌سازی موضوعی: نمایه‌سازی مفهومی. تهران: چاپار.
  19. نوروزی، علیرضا. (1392). بازنمایی اطلاعات چیست؟، وبلاگ مشاوره اطلاعاتی، به نشانی: http://nouruzi.blogfa.com/post/228
  20. نوری، محمد. (1390). ساختار تبویبی و نمایه‌‌ای فقه. آینه پژوهش، 22(132)، صص 28-39.
  21. نیازی، سیمین. (1397). نمایه‌سازی، ویکی دایرة‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی، به نشانی: ttp://portal.nlai.ir/daka/Wiki
  22. نیاکان، شهرزاد. (1390). نمایه‌سازی ماشینی. تهران: کتابدار.
  23. واردی، سیدتقی. (1396). اقتضای ماهیت وقف بر جایزنبودن تغییر و تبدیل آن. کاوشی نو در فقه، 24(91)، صص 57-80.
  24. واردی، سیدتقی. (1397). علل ترجیح نمایه‌ موضوعی با رویکرد ترکیبی در بازنمایی موضوعات فقهی، فصلنامه فقه، 25(95)، صص 76-107.