بررسی و تحلیل ماهیت و مصادیق عبادت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

2 دانش‌آموخته سطح چهار حوزه علمیه، قم، ایران.

چکیده

در مفهوم شناسی و مصداق شناسی عبادت چالش است؛ اولا: عبادت دارای اصطلاحات متعددی است(هفت اصطلاح) و اکثر فقیهان به‌روشنی بیان نکرده‌اند که از کدام اصطلاح پیروی کرده‌اند؛ ثانیا: به تبع چالش در مفهوم شناسی، اکثر فقیهان در بیان مصادیق عبادت دچار چالش شده‌اند، یا تفریط کرده و مصادیق کمی از اصطلاح مختار خود در عبادات را شمرده‌اند، یا افراط کرده و مصادیق زیادتری را آورده‌اند، یا میان مصادیق اصطلاحات خلط کرده‌اند و برخی از مصادیق یک اصطلاح را به همراه برخی از مصادیق اصطلاح دیگر آورده‎اند. این پژوهش در صدد است تا اصطلاحات عبادت را استقصا و تنقیح کند و سپس مصادیق هر اصطلاح را به روشنی تعیین نماید.
در این تحقیق از روش استقرا استفاده شده است؛ ابتدا در کلام فقیهان و اصولیان مفهوم عبادت بررسی شد و اصطلاحات عبادت به‌دست آمد، سپس در کتابهای فقهی مصادیق عبادات جست‌وجو شد و در پایان مصادیق هر اصطلاح تعیین گردید.
نوآوری مقاله در اصطلاح‌شناسی مفهوم عبادات و تفکیک مصادیق آنها، تفاوت اصطلاح عبادت با اصطلاحاتی مانند تعبدی و قربی و تفاوت در استنباط در عبادات با غیر عبادات است؛ امری که تاکنون بدین نحو پژوهش نشده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Examination and Analysis of the Nature and Examples of Worship

نویسندگان [English]

  • mohamad razi asefagah 1
  • Alireza Fajri 2
1 پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
2 Graduated from Level Four of Islamic Seminary, Qom, Iran.
چکیده [English]

There is a challenge in the studies of the concept and examples of worship. First, there are several views for the definition of worship (seven meanings) and most jurists have not clearly stated which meaning they have followed. Secondly, because of the challenge in concept studies, most jurists have been challenged in expressing the examples of worship, or have deviated and provided a few examples from their own point of view in worship, or have gone to extremes and given more examples or they have confused the meanings of the examples of worship and given some examples of one meaning along with some examples of other meanings. The present study seeks to enumerate and refine the meanings of worship and then to determine the examples of each meaning clearly. In this research, induction method has been used. First, in the words of jurists and Usul scholars, the concept of worship was studied and related terms were collected. Then, in the jurisprudential books, the examples of worship were examined and at the end, the examples of each meaning were determined. The novelty of the paper is in three items. The terminology of the concept of worship and the separation of their examples, the difference between the term worship and terms such as devotional and proximity, and the difference between inference in worship and non-worship; the issues that have not been studied based on this method so far.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Worship
  • devotion
  • proximity
  • the criterion of being a worshiper
  • the concept of worship
  • examples of worship
  • philosophy of Islamic jurisprudence
  1. آملی، میرزا محمدتقی. (1413ق). المکاسب و البیع. (تقریر درس آیت الله نائینی). قم: انتشارات اسلامی.
  2. آملی، میرزا محمدتقی. (1380). مصباح الهدی فی شرح العروة الوثقى‌. تهران: مؤلف.
  3. ابن‌حزم، علی‌‌ بن احمد. (بی‌‌تا). المحلی. بی‌‌جا: دارالفکر.
  4. ابن‌حمزه، محمد بن علی. (1408ق). الوسیلة. قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی(ره).
  5. ابن‌رشد الحفید. (1402ق). بدایۀ المجتهد و نهایة المقتصد. بیروت: دار المعرفة.
  6. ابن‌عابدین، محمد امین. (1426ق). حاشیة ردّالمختار. بیروت: دار الفکر.
  7. ابن‌نجیم مصری، زین‌الدین. (1418ق). البحر الرائق. بیروت: دار الکتب العلمیه.
  8. احمدی میانجی، علی. (1411ق). الاسیر فی الاسلام. قم: انتشارات اسلامی.
  9. اردبیلی، احمد. (بی‌‌تا). زبدة البیان. تهران: المکتبة الجعفریة.
  10. اشتهاردی، علی پناه. (1417ق). مدارک العروة. تهران: دارالاسوة.
  11. اصفهانی، محمدباقر. (وحید بهبهانی). (1415ق). الفوائد الحائریة. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  12. بحرالعلوم، سیدمهدی. (1427ق). مصابیح الاحکام. قم: میثم تمار.
  13. بحرانی، یوسف. (بی‌‌تا). الحدائق الناضرة. قم: موسسه نشر اسلامی.
  14. بهسودی، سید محمد سرور. (1417ق). مصباح الاصول. (تقریر درس خارج آیت الله خوئی). قم: داوری.
  15. تبریزی، میرزا جواد. (بی‌تا). استفتاءات جدید. قم: بی‌جا.
  16. تلعکبری، محمد. (شیخ مفید). (1410ق). المقنعة. قم: نشر اسلامی.
  17. جوهری، اسماعیل. (1407ق). الصحاح. بیروت: دار العلم للملایین.
  18. حکیم، سید محسن. (1416ق). مستمسک العروه الوثقی. قم: موسسة دار التفسیر.
  19. حلبی، ابن زهرة. (1417ق). غنیة النزوع. قم: مؤسسة الامام الصادق(علیه السلام).
  20. حلبی، ابوالصلاح. (1387). الکافی فی الفقه. قم: بوستان کتاب.
  21. حلی، جعفر. (محقق حلی). (1389ق). شرایع الاسلام. نجف: مطبعه آداب.
  22. حلی، حسن بن یوسف (علامه حلی). (1410ق). نهایة الاحکام. قم: اسماعیلیان.
  23. حلی، حسن بن یوسف (علامه حلی). (1413ق). قواعد الاحکام. قم: موسسة النشر الاسلامی.
  24. حلی، حسن بن یوسف (علامه حلی). (1413ق). مختلف الشیعة. قم: موسسة النشر الاسلامی.
  25. حلی، حسن بن یوسف (علامه حلی). (1414ق). تذکرة الفقهاء. قم: آل البیت(علیهم السلام).
  26. حلی، حسن بن یوسف (علامه حلی). (1420ق). تحریر الاحکام الشرعیة. قم: موسسه الامام الصادق(علیه السلام).
  27. حلی، محمد بن حسن (فخرالمحقیقن). (1387ق). ایضاح الفوائد. قم: اسماعیلیان.
  28. خضری بک، محمد. (1992م). تاریخ التشریع الاسلامی. بیروت: دارالفکر العربی.
  29. خمینی، سید روح‌الله. (1415ق). مناهج الوصول الی علم الاصول. قم: موسسه تنظیم نشر و آثار امام خمینی(ره).
  30. خوئی، سیدابوالقاسم. (1418ق). موسوعة الامام الخوئی. قم: مؤسسة إحیاء آثار الامام الخوئی.
  31. دسوقی، محمد. (1411ق). مقدمة فی دراسة الفقه الاسلامی. دوحه: دارالثقافة.
  32. زبیدی، سیدمحمدمرتضی. (1414ق). تاج العروس. بیروت: دار الفکر.
  33. سبحانی، جعفر. (1423ق). دراسات موجزۀ فی الخیارات و الشروط. المرکز العالمی للدراسات الاسلامیة.
  34. سبحانی، جعفر. (1424ق). الحج فی الشریعۀ الاسلامیۀ الغراء. قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
  35. سبحانی، جعفر. (1424ق). الزکاة فی الشریعۀ الاسلامیۀ الغراء. قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
  36. سبحانی، جعفر. (1424ق). المواهب فی تحریر احکام المکاسب. قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
  37. سبزواری، سید عبدالاعلی. (1413ق). مهذب الاحکام (چاپ چهارم). بیروت: المنار.
  38. سرخسی، محمد بن احمد. (1414ق). المبسوط. بیروت: دار المعرفة.
  39. سند، محمد. (1423ق). سند العروة الوثقی. کتاب الحج. بیروت: مؤسسة ام القری.
  40. سید سابق. (1411ق). فقه السنة. قاهره: دار الفتح للاعلام العربی.
  41. سید مرتضی. (1997م). المسائل الناصریات. تهران: رابطة الثقافة و العلاقات الاسلامیة.
  42. سیوری، مقداد بن عبدالله. (1404ق). التنقیح الرائع. مکتبة آیة الله المرعشی(ره).
  43. شربینی، محمد. (1377ق). مغنی المحتاج. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  44. صدر، سید محمد باقر. (1423ق). الفتاوی الواضحة (چاپ اول). قم: مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیة للشهید الصدر.
  45. صدر، سیدمحمدباقر. (1406ق). دروس فی علم الاصول. بیروت: دارالکتاب اللبنانی.
  46. طباطبایی، سیدعلی. (1412ق). ریاض المسائل. قم: موسسة النشر الاسلامی.
  47. طوسی، محمد.(شیخ طوسی). (بی‌‌تا). النهایة. قم: قدس محمدی.
  48. عاملی مکی، محمد (شهید اول). (1403ق). القواعد و الفوائد. قم: مکتبة المفید.
  49. عاملی مکی، محمد (شهید اول). (1414ق). غایة المراد. قم: انشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  50. عاملی مکی، محمد (شهید اول). (بی‌‌تا). الدروس الشرعیة. قم: موسسة النشر الاسلامی.
  51. عاملی، زین الدین (شهید ثانی). (1413ق). مسالک الافهام. قم: موسسة المعارف الاسلامیة.
  52. عاملی، زین الدین (شهید ثانی). (1422ق). حاشیة شرائع الاسلام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  53. عاملی، زین الدین (شهید ثانی). (بی‌‌تا). روض الجنان. قم: آل البیت(علیهم السلام).
  54. عاملی، سیدمحمد. (1410ق). مدارک الاحکام. قم: آل البیت(علیهم السلام).
  55. عاملی،‌ سیدمحمدجواد. (1419ق). مفتاح الکرامة. قم: موسسة النشر الاسلامی.
  56. علوی، سیدعادل. (1421ق). القول الرشید فی الاجتهاد و التقلید. قم: مکتبة آیت الله مرعشی نجفی(ره).
  57. العینی، محمود بن احمد. (1421ق). عمدة القاری شرح صحیح البخاری. بیروت: دار الکتب العلمیة.
  58. فاضل هندی، محمد بن حسن. (1416ق). کشف اللثام. قم: انتشارات اسلامی.
  59. قمی، سیدتقی. (1426ق). مبانی منهاج الصالحین. قم: قلم الشرق.
  60. قمی، میرزا ابوالقاسم. (1413ق). جامع الشتات فی أجوبة السؤالات. تهران: موسسه کیهان.
  61. کاشانی، ابوبکر. (1409ق). بدائع الصنائع. پاکستان: المکتبة الحبیبیة.
  62. کاشانی، ملا حبیب الله. (1404ق). مستقصی مدارک القواعد. قم: چاپخانه علمیه.
  63. کاشف الغطاء، جعفر. (بی‌‌تا). کشف الغطاء (طبع قدیم). اصفهان: انتشارات مهدوی.
  64. کاشف الغطاء، علی بن محمد رضا. (بی‌‌تا). باب مدینه العلم. نجف: مؤسسة کاشف الغطاء.
  65. کاشف الغطاء، محمدحسین. (1359ق). تحریر المجلة. نجف: المکتبة المرتضویة.
  66. کاشف الغطاء، محمدحسین. (بی‌تا). سؤال و جواب. نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
  67. کرکی، علی بن حسین. (1414ق). جامع المقاصد. قم: آل البیت(علیهم السلام).
  68. کاشف الغطاء، عباس بن حسن. (بی‌تا). الفوائد الجعفریة. نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
  69. گرجی، ابولقاسم. (1421ق). تاریخ فقه و فقها (چاپ سوم). تهران: سمت.
  70. مراغی، سیدمیرعبدالفتاح. (1417ق). العناوین الفقیهۀ. قم: انتشارات اسلامی.
  71. مکارم شیرازی، ناصر. (1424ق). کتاب النکاح. قم: انتشارات مدرسه امام علی بن ابی‎طالب(علیه السلام).
  72. مکارم شیرازی، ناصر. (1428ق). حیله‌‌های شرعی و چاره جوییهایی صحیح. قم: مدرسه الامام امیرالمؤمنین(علیه السلام).
  73. نجفی خوانساری، موسی. (1418ق). منیة الطالب. (تقریر درس محقق نائینی). قم: موسسة النشر الاسلامی.
  74. نجفی، محمدحسن. (1365). جواهر الکلام. تهران: دارالکتب الاسلامیة.
  75. نراقی، ملا احمد. (1415ق). مستند الشیعة. قم: آل البیت(علیهم السلام).
  76. یزدی، سیدمحمدکاظم. (1421ق). حاشیة المکاسب. قم: اسماعیلیان.