استانداردسازی نویسه‌گردانی اصطلاحات علوم اسلامی؛ ضرورت، آثار و مشکلات

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

مشکلات فراروی ترجمه متون و معادل‌یابی واژگان و اصطلاحات علوم اسلامی اقتضا می‌کند که از نویسه‌گردانی واژگان استفاده شود. استفاده از نویسه‌گردانی و شرح واژگان، سبب انتقال دقیق‌تر مفاهیم اسلامی، تعمیق آشنایی کاربر با اصطلاحات اسلامی و تسهیل در نشر معارف اسلامی در جهان می‌شود. از طرفی، عدم انضباط در نویسه‌گردانی، سبب هرج‌ومرج در کیفیت ورود اطلاعات در پایگاه داده‌ها شده و نیز سردرگمی کاربر، صرف وقت بسیار و عدم دست‌یابی به همه اطلاعات موردنظر در زمان بازیابی اطلاعات را در پی دارد.
هدف این پژوهش، اثبات ضرورت مدیریت نویسه‌گردانی از طریق استاندارد‌سازی و نظام ارجاعات در مترادف‌ها است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی با مراجعه به اسناد و مدارک موجود به صورت نشر مکتوب یا دیجیتال انجام شده است. دستاوردهای تحقیق عبارتند از: لزوم سیاست‌گذاری، استانداردسازی نویسه‌های اصطلاحات همراه با تبیین مفهومی واژگان نویسه‌گردانی‌شده و ضرورت استفاده از نظام ارجاعات برای ارجاع به نویسه‌های استانداردشده. موفقیت در این کار، نیازمند مشارکت و همکاری مراکز پژوهشی، آموزشی، کتاب‌خانه‌ها، مراکز نشر و پایگاه‌های اطلاعاتی برخط به‌ویژه راهنماهای اینترنتی و موتورهای جستجو در سطح ملی و بین‌المللی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Standardizing the Transliteration of Islamic Sciences Terms; necessity, effects and problems

نویسنده [English]

  • Sayyed Mahdi Majidi Nezami
Member of faculty of Islamic sciences and culture institute
چکیده [English]

The upcoming problems with translation of texts and finding the equivalence of Islamic vocabulary and terms require the use of vocabulary transliteration. The use of transliteration and vocabulary description will translate the Islamic concepts more precisely, increase the user's familiarity with Islamic terms, and facilitate the promotion of Islamic teachings throughout the world. However, Lack of discipline in transliteration will lead to chaos in the quality of data entry in the database as well as user's confusion, spending a lot of time and failure to access all the information at the time of data retrieval.
The aim of this study is to prove the necessity of transliteration management through standardization and the system of references in synonyms. The paper has been conducted by descriptive-analytical method through referring to available documents in written or digital form. The findings of the study are the necessity of policymaking, standardizing the transliterated terms along with conceptual explanation of transliterated vocabularies, and the need for using the system of references in order to refer to standardized transliterated terms. Success in this work requires the cooperation and participation of research centers, educational centers, libraries, publishing centers, and online databases, especially online helps, and search engines at national and international levels.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic sciences terms
  • standardization
  • transliteration
  • data entry
  • data retrieval
  1.  

    1. آریان‌پور کاشانی، منوچهر (1381)، فرهنگ جامع پیشرو آریان‌پور (4جلدی)، چ3، تهران: نشر جهان رایانه.
    2. ابراهیمی، علی (1382)، History of The Caliphs؛ ترجمه کتاب: تاریخ خلفا، ج2، اثر: رسول جعفریان، چ1، قم: نشر انصاریان.
    3. اسلامیک داک (سایت) (1397)، «طبقه‏‌بندى فقه‏ بر اساس‏ اصطلاح‌نامه (تزاروس)»، تاریخ مراجعه: 25 آبان 1397 به آدرس: http://islamicdoc.org/article-section/articles-estelahname.html
    4. امامی، کریم (1386)، فرهنگ معاصر کیمیا، چ3، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
    5. انوری، حسن (1381)، فرهنگ بزرگ سخن (8‌جلدی)، چ1، تهران: چاپخانه مهارت.
    6. ــــــــــــــــــ (1382)، فرهنگ فشرده سخن (2جلدی)، چ1، تهران: چاپخانه مهارت.
    7. ــــــــــــــــــ (1383)، فرهنگ کنایات سخن (2جلدی)، چ1، تهران: چاپخانه مهارت.
    8. جوادی آملی، عبدالله (1388)، «علوم اسلامی در صبغه اسلامی»، دوفصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، دوره 14، ش23، آدرس اینترنتی:http://jut.samt.ac.ir/article_17581.html
    9. حییم، سلیمان (1387)، فرهنگ بزرگ فارسی-انگلیسی، چ1، تهران: چاپ فرهنگ معاصر.
    10. دهخدا، علی‌اکبر (1337)، لغت‌نامه دهخدا، چ1، تهران (دانشگاه تهران): نشرسیروس.
    11. دیکشنری آکسفورد (1397)، «ablutions» تاریخ مراجعه 28 آبان 1397 به آدرس:https://en.oxforddictionaries.com/thesaurus/ablutions.
    12. رضوی، سیداثر حسین (1383)، Greater Sins؛ ترجمه کتاب: گناهان کبیره، اثر: آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب، چ1، قم: نشر انصاریان.
    13. سبحانی، جعفر (1384)، التوحید والشرک فی القرآن الکریم‏‏، چ2، قم: مؤسسه امام صادق(ع).
    14. ــــــــــــــــــ (1412ق)، الالهیات على هدى الکتاب و السنه و العقل‏، چ3، قم: المرکز العالمی للدراسات الإسلامیة.
    15. شاهین، عبدالله (2004م)، Fadak in History؛ ترجمه کتاب: الفدک فی التاریخ، اثر: سیدمحمدباقر صدر، چ1، قم: نشرانصاریان.
    16. شرقاوی، احمد (1993م)، معجم المعاجم، چ2، بیروت: دار الغرب الاسلامی.
    17. صدر، سیدمحمد‌باقر (1415ق)، دروس فى علم الاصول، چ3، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    18. صدرعاملی، سیدعباس (1379)، The light of the holy Qur'an، ترجمه: سیدعباس صدر عاملی، چ7، قم: نشر انصاریان.
    19. صدری افشار، غلامحسین، نسرین حکمی و نسترن حکمی (1388)، فرهنگ‌نامه فارسی؛ واژگان و اعلام، (3جلدی)، چ1، تهران: فرهنگ معاصر.
    20. فراهیدى، خلیل بن احمد (1409ق)، العین، چ2، قم: نشر هجرت.
    21. کامیرون، د.ا. (1979م)، قاموس عربی-انکلیزی، بیروت: مکتبة لبنان، بی‏چا.
    22. مطهری، مرتضی (1369)، آشنایی با علوم اسلامی، چ8، قم: انتشارات صدرا.
    23. مظفر، محمدرضا (1375)، اصول الفقه، چ5، قم: نشر اسماعیلیان.
    24. معین، محمد (1375)، فرهنگ فارسی (6جلدی)، چ9، تهران: نشر سپهر.
    25. موسوی بجنوردی، کاظم (1384)، دانشنامه ایران، تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
    26. موسوی خویی، سیدابوالقاسم (1410ق)، محاضرات فی اصول الفقه، قم: دارالهادى للمطبوعات.
    27. نقوی، سیدخادم حسین (1992م) فرهنگ اصطلاحات اسلامی، قم: نشر انصاریان.
    28. ویکی پدیا (1397)، «Glossary of Islam»، تاریخ مراجعه: 5 آذر 1397 به آدرس:https://en.wikipedia.org/wiki/ Glossary_of_Islam
    29. ویکی فقه (1397)، «علوم اسلامی»، تاریخ مراجعه: 25 آبان 1397 به آدرس: http://wikifeqh.ir
    30. یعقوب‌نژاد، محمد‌هادی (1375)، درآمدی بر اصطلاح‌نامه علوم اسلامی، چ1، قم: بوستان کتاب.