ORIGINAL_ARTICLE
رویکردشناسی بازنمایی اطلاعات دانش فقه
دانش فقه به سبب گستردگی ساختاری و فزونی تولید اطلاعات از یک سو و نیاز به آن از سوی دیگر، نیاز به مدیریت اطلاعات از طریق بازنمایی اطلاعات دارد. از سویی بازنمایی اطلاعات به دلیل شمول عنوان آن بین حداقلی و حداکثری، نیاز به تنقیح مفهوم، روشها و رویکردهای عملیاتی دارد که هر کدام نیاز به بحث و بررسی مستقل دارند؛ اما این پژوهش که از جهت گردآوری، کتابخانهای و از جهت مطالعات، توصیفی با رویکرد تحلیلی و براساس هدف، کاربردی است، با هدف تبیین و شفافسازی رویکردهای نمایهسازی، درصدد بررسی گرایشهای مختلف بازنمایی اطلاعات است و آن را از دو جهت شناسایی و بررسی کرده است: اول از جهت گرایش بازنمایی اطلاعات و دوم از جهت محتوای بازنمایی اطلاعات. در گرایش بازنمایی اطلاعات، سه رویکرد به نامهای رویکرد مدرکگرا، رویکرد کاربرگرا و رویکرد حوزهگرا وجود دارد که برای مدیریت اطلاعات دانش فقه، رویکرد حوزهگرا لازمتر است. در محتوای بازنمایی اطلاعات نیز سه رویکرد به نامهای رویکرد واژگانی، رویکرد موضوعی و رویکرد استنادی وجود دارد که بهترین رویکرد بازنمایی دانش فقه رویکرد موضوعی معرفی شده است.
https://jikm.isca.ac.ir/article_69645_34868ccc8609e0d81a60f536543bf581.pdf
2020-03-20
7
39
10.22081/jikm.2021.59759.1045
رویکردها
بازنمایی اطلاعات
نمایهسازی
نمایه موضوعی
نمایه استنادی
دانش فقه
سید تقی
واردی
t.varedi@isca.ac.ir
1
مدیر گروه پژوهشی سازماندهی اطلاعات و مدارک پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی
LEAD_AUTHOR
تیلور، آرلین جی. (1381). سازماندهی اطلاعات (مترجم: محمدحسین دیانی). مشهد: کتابخانه رایانهای.
1
جمعی از محققان پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی. (1398). اصطلاحنامه فقه (8 جلد، چاپ اول). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
2
جوهری، اسماعیل بن حماد. (1407ق). الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة (6 جلد، چاپ چهارم). بیروت: دار العلم للملایین.
3
حسنزاده، حسین. (1397). ضرورت ایجاد آنتولوژی فقه برای مدیریت اطلاعات فقهی در فضای دیجیتال، فصلنامه فقه، 25(96)، صص 28- 56.
4
دمرچیلو، منصوره؛ تاجبخش، افشان. (1386). معرفی نمایه استنادی Science Citation Index، مجله دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 25(73)، صص 336-340.
5
سلطانی، پوری؛ راستین، فروردین. (1372). اصطلاحنامه کتابداری (ویرایش دوم). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
6
نجفی، محمدحسن. (صاحب جواهر). (1984م). جواهر الکلام (43 جلد، محقق و تعلیق: عباس قوچانی، چاپ هفتم). بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
7
عاملی، حسن بن زینالعابدین (صاحب معالم). (1417ق). معالم الدین و ملاذ المجتهدین (2 جلد، محقق: سیدمنذر حکیم). قم: مؤسسة الفقه للطباعة و النشر.
8
عینی، اکرم. (1384). اطلاعات چیست؟، فصلنامه کتاب، 16(61)، صص 29-34.
9
فاگمن، رابرت. (1374). تحلیل موضوعی و نمایهسازی (مترجم: علی مزینانی). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
10
فتاحی، رحمتالله. (1373). فهرستنویسی، اصول و روشها (ویراستار علمی و ادبی: اسدالله آزاد، چاپ اول). مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
11
کاظمپور، زهرا؛ اشرفیریزی، حسن. (1388). فرایند نمایهسازی و رویکردهاى آن در سازماندهى اطلاعات، فصلنامه کتاب، 20(79)، صص 227- 238.
12
کلیولند، دونالد بی؛ کلیولند، آنادی. (1385) درآمدی بر نمایهسازی و چکیدهنویسی (مترجم: سیدمهدی حسینی، چاپ اول). تهران: چاپار.
13
لوبوف، پاتریک و ارسطوپور، شعله. (1397). رویکردهای نو به سازماندهی اطلاعات، فصلنامه کتابداری و اطلاعرسانی، 10(37)، صص 7-38.
14
متقینژاد، مرتضی. (1398). نمایهسازی نظاممند دانش فقه. فصلنامه فقه، 26(100)، صص 129-147.
15
مصطفوی، حسن. (1402ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (14 جلد، چاپ اول). تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر.
16
مؤسسه استاندارد بریتانیا. (1391). اطلاعات و مستندسازی (2 جلد، مترجم: زهرا دهسرائی، چاپ اول). تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران.
17
نوروزی، علیرضا؛ ولایتی، خالید. (1389). نمایهسازی موضوعی: نمایهسازی مفهومی. تهران: چاپار.
18
نوروزی، علیرضا. (1392). بازنمایی اطلاعات چیست؟، وبلاگ مشاوره اطلاعاتی، به نشانی: http://nouruzi.blogfa.com/post/228
19
نوری، محمد. (1390). ساختار تبویبی و نمایهای فقه. آینه پژوهش، 22(132)، صص 28-39.
20
نیازی، سیمین. (1397). نمایهسازی، ویکی دایرةالمعارف کتابداری و اطلاعرسانی، به نشانی: ttp://portal.nlai.ir/daka/Wiki
21
نیاکان، شهرزاد. (1390). نمایهسازی ماشینی. تهران: کتابدار.
22
واردی، سیدتقی. (1396). اقتضای ماهیت وقف بر جایزنبودن تغییر و تبدیل آن. کاوشی نو در فقه، 24(91)، صص 57-80.
23
واردی، سیدتقی. (1397). علل ترجیح نمایه موضوعی با رویکرد ترکیبی در بازنمایی موضوعات فقهی، فصلنامه فقه، 25(95)، صص 76-107.
24
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی ساختارهای پیشنهادی علم فقه از منظر فقیهان پیش از شهید صدر (ساختارهای فقهی مستقل از علم حقوق)
در فقه امامیه کمتر به بررسی ساختارهای فقهی توجه شده است. برخی از اندیشمندان، تعدادی از ساختارهای فقهی را بررسی کردهاند؛ اما این بررسیها دچار سه چالشاند: انتخاب گزینشی ساختار، بررسی اجمالی و گذرا و فقر در تحلیل. ضرورت و هدف از این تحقیق دو چیز است: اول دستیابی به ویژگیهای ساختارها، دوم بازخوانی ساختارهای پیشنهادی فقهی و نقد آنها تا مزایا و کاستیهای ساختارهای مذکور مشخص شوند و با مقایسه ساختارهای پیشین راه برای ارائه ساختارهای جامع و متناسب با نیازهای روز باز شود. نظریهای که این مقاله در پی اثبات آن است، این است که بیشتر فقیهان متقدم، فقه را براساس مسائل آن ساختاربندی کردهاند و ساختاری درونعلمی ارائه کردهاند، برخلاف فقیهان متأخر که بیشتر ساختار برونعلمی و ناظر به حقوق برای علم فقه پیشنهاد کردهاند. این مقاله ساختارهای پیشنهادی متقدمان را بررسی و ارزیابی میکند. ویژگی این ساختارها استقلال از علم حقوق است. براساس استقرا، پنج ساختار پیشنهادی پیش از شهید صدر عبارتاند از: ساختار ابنبراج در المهذب، شهید اول در القواعد و الفوائد، سیوری در نضدالقواعد، فیض کاشانی در وافی و نخبه و عاملی در مفتاح الکرامة.
https://jikm.isca.ac.ir/article_69646_7b58d6f70cdc53132d8a4b80b0b77bd7.pdf
2020-03-20
40
72
10.22081/jikm.2021.60314.1050
ساختار فقه امامیه
تبویب فقه
ساختارهای فقهی مستقل از علم حقوق
سید محمد رضی
آصف آگاه
m.asefagah@isca.ac.ir
1
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
رضا
اسفندیاری (اسلامی)
r.eslami@isca.ac.ir
2
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
AUTHOR
1. آصفآگاه، سیدمحمدرضی. (1392). تأملی بر ساختار فقه مدون امامیه. فصلنامه علمی-تخصصی فقه، 20(77). صص 117-140.
1
2. اسلامی، رضا. (1384). مدخل علم فقه. قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
2
3. اعرافی، علیرضا. (1387). فقه تربیتی. قم: مؤسسه فرهنگی اشراق و عرفان.
3
4. برجی، یعقوبعلی. (1374) مقالههای نگاهی به دستهبندیهای فقه. مجله فقه اهل بیت، 1(3). صص 241-262.
4
5. حسنزاده، حسین.(1383). بررسی ساختار فقه، مجله قبسات، 9(32). صص 261-307.
5
6. حلی، حسن بن یوسف (علامه). (1412ق). منتهی المطلب. مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة.
6
7. سیوری، مقداد. (1403ق). نضد القواعد الفقیهة. قم: مکتبة آیة الله المرعشی.
7
8. ضیائیفر، سعید. (1388). تأثیر اخلاق در اجتهاد. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
8
9. طرابلسی، ابنبراج. (1406ق). المهذّب. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
9
10. عاملی مکی، محمد. (شهید اول) (1419ق). ذکری الشیعة (چاپ اول). قم: آلالبیت.
10
11. عاملی مکی، محمد. (شهید اول) (بیتا). القواعد و الفوائد (محقق: سیدعبدالهادی حکیم). قم: مکتبة المفید.
11
12. عاملی، سیدمحمدجواد. (1424ق). مفتاح الکرامة (چاپ اول، محقق: شیخ محمدباقر خالصی). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
12
13. علمالهدی، سیدمرتضی. (1405ق). رسائل الشریف المرتضی. قم: دارالقرآن.
13
14. فضلی، عبدالهادی. (1416ق). مبادی علم فقه. قم: مؤسسة امالقری.
14
15. فیض کاشانی، ملامحسن. (1370). کتاب الوافی (محقق: ضیاءالدین حسینی). اصفهان: مکتبة امام امیرالمؤمنین علی7.
15
16. فیض کاشانی، ملامحسن. (1387). معتصمالشیعه (چاپ اول، محقق: مسیح توحیدی)، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
16
17. فیض کاشانی، ملامحسن. (1401ق). مفاتیح الشرایع. قم: مجمع الذخائر الاسلامیة.
17
18. فیض کاشانی، ملامحسن. (1380). الحقائق فی محاسن الاخلاق. قم: دار الکتب الاسلامی.
18
19. فیض کاشانی، ملامحسن. (1418ق). نخبه. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
19
20. فیض کاشانی، ملامحسن. (1429ق). الشافی فی العقائد و الاخلاق و الاحکام. [بیجا]:
20
دار اللوح المحفوظ.
21
21. مدرسی طباطبایی، حسین. (1410ق) مقدمهای بر فقه شیعه (مترجم: محمدآصف فکرت). مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
22
22. مطهری، مرتضی. (1375). مجموعه آثار (آشنایی با علوم اسلامی). قم: انتشارات صدرا.
23
23. هاشمی شاهرودی، سیدمحمود. (1393). سایت آیتالله هاشمی شاهرودی، درس خاج فقه. جلسه 457.
24
ORIGINAL_ARTICLE
مدگرایی بهعنوان یکی از پیامدهای سبک زندگی غربی و آنتولوژی آن در اندیشه توریستین وبلن
هدف این مقاله تبیین پیامدهای مدگرایی بهعنوان یکی از پیامدهای سبک زندگی غربی است تا بدین وسیله تعارض این رفتار سبکی با سبک زندگی اسلامی هویدا گردد. برای دستیابی به این مقصود و با روش توصیفی و تحلیلی، تلاش شده است هندسه مدگرایی در اندیشه وبلن با استفاده از شیوه آنتولوژی ترسیم گردد؛ به همین منظور مفهوم مد و مدگرایی و مفاهیم مرتبط با این دو مفهوم از کتاب نظریه طبقه مرفه تورستین وبلن گرفته شده و ارتباط معنایی میان آنها براساس ضوابط آنتولوژی برقرار گردیده است. داده تحقیق این است که مفهوم مد و مدگرایی از نظر وبلن پیامدهای خسارتباری هم در حوزه اندیشه و هم در حوزه اخلاق دارد؛ یعنی این ناهنجاری اجتماعی، از نظر وجودی، هم در حوزه اندیشه و هم اخلاق، تأثیر جبرانناپذیری میگذارد و این ارتباطات در متن مقاله به تصویر کشیده شده است.
https://jikm.isca.ac.ir/article_69647_c34f671f7359cff9480c2627742d1a4e.pdf
2020-03-20
73
100
10.22081/jikm.2021.59816.1046
مد
مدگرایی
آنتولوژی مد و مدگرایی
پیامدهای مدگرایی
توریستین وبلن
طبقه تن آسا
حسین
رحیمی نراقی
nakhjir.313@gmail.com
1
محقق
LEAD_AUTHOR
عبدالحسین
خسروپناه
khosropanahdezfuli@gmail.com
2
استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، قم، ایران
AUTHOR
فاطمه
حسن زاده
shahkhali2@gmail.com
3
دفتر تبلیغات اسلامی
AUTHOR
1. ابنسینا، حسین بن علی. (1403ق). الاشارات والتنبیهات (شارح: خواجه نصیرالدین طوسی، چاپ دوم). بیروت: نشر دفتر نشر کتاب.
1
2. استوارت جی راسل، پیتر نورویک. (1389). رویکرد نوین در هوش مصنوعی (مترجم: سعید راحتی، چاپ سیزدهم). مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
2
3. اولیایی، منصوره. (1396). پیشدرآمدی بر سبک زندگی اسلامی ایرانی (چاپ اول). قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
3
4. بهشتی، ملوکالسادات. (1393). طراحی و پیادهسازی علوم پایه براساس مفاهیم و روابط موجود در اصطلاحنامههای مرتبط، مجله پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 30(3)، صص 677- 696.
4
5. حسنزاده، حسین. (1397). ضرورت ایجاد آنتولوژی فقه برای مدیریت اطلاعات فقهی در فضای دیجیتال، مجله کاوشی نو در فقه، 25(96)، صص ۲۸-56.
5
6. خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد. (1413ق). اخلاق ناصری (چاپ اول). تهران: علمیه اسلامیه.
6
7. داورپناه، محمدرضا. (1384). «ضرورتهای نوین بازنگری در ذخیره و بازیابی اطلاعات»، مجله کتابداری و اطلاعرسانی، 1(3)، صص 67-88.
7
8. ژاکار، آلبر. (1380). علم و اعتقاد (مترجم: عباس باقری، چاپ اول). تهران: نشر نی.
8
9. سهروردی، یحی بن حبش. (1372). مجموعه مصنفات شیخ اشراق (چاپ دوم). تهران: نشر مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
9
10. صدرالمتألهین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1981م). الحکمة المتعالیه فی الاسفار الاربعة (چاپ سوم). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
10
11. طبرسی، احمد بن علی. (1403ق). الاحتجاج (چاپ اول). مشهد: نشر مرتضی.
11
12. علامه طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417ق). تفسیر المیزان (چاپ پنجم). قم: انتشارات جامعه مدرسین.
12
13. علیمحمدی، داریوش. (1389). رویکردهای و راهکارهای نوین سازماندهی اطلاعات (چاپ اول). تهران: نشر کتابدار.
13
14. فاضلی، محمد. (1382) مصرف و سبک زندگی (چاپ اول). قم: نشر صبح صادق.
14
15. فیض کاشانی، مولی محسن. (1387). المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء (مترجم: عبدالعلی صاحبی، چاپ سوم). مشهد: نشر بنیاد پژوهشهای اسلامی.
15
16. فیض کاشانی، مولی محسن. (1417ق). المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء (چاپ چهارم). قم: انتشارات جامعه مدرسین.
16
17. قانعی، محمد. (1396). کاهش ویژگی سیستمهای اطلاعاتی ناقص بر مبنای تئوری مجموعه راف با استفاده از الگوریتم رقابت استعماری فازی. مجله مدیریت فناوری اطلاعات، 9(1)، صص 123- 142.
17
18. کامیار، حسین. (1389). ترجمه سمانتیک وب، فصل ششم: کاربردها؛ مشهد: آزمایشگاه فناوری وب دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی: http://wtlab.um.ac.ar
18
19. گرونر، یوکا. (1392). جامعهشناسی سلیقه (مترجم: مسعود کیانپور، چاپ اول). تهران:
19
نشر مرکز.
20
20. مصباح یزدی، محمدتقی. (1379). اخلاق در قرآن (ج1، چاپ چهارم). قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سرّه).
21
21. مطهری، مرتضی. (1366). مقالات فلسفی (چاپ اول). تهران: انتشارات حکمت.
22
22. مطهری، مرتضی. (1370). فطرت (چاپ دوم). تهران: انتشارات صدرا.
23
23. نراقی، محمدمهدی. (1408ق). جامع السعادات (چاپ ششم). بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
24
24. وبلن، تورستین. (1383) نظریه طبقه مرفه (مترجم: فرهنگ ارشاد، چاپ اول). تهران: نشر نی.
25
25. ورام بن ابیفراس، مسعود بن عیسی. (1410ق). مجموعه ورام (چاپ اول). قم: نشر مکتبۀ فقیه.
26
ORIGINAL_ARTICLE
طرحی نو در نمایهسازی علوم اسلامی
نمایهسازی محتویات منابع علوم اسلامی از ضروریترین کارهایی است که باید انجام بگیرد؛ چه اینکه به جهت گستردگی زمانی و اطلاعاتی، رسیدن به تمام محتوا که نقشی در نسبتها و قضاوتها دارد، بدون نمایه، براش شخص کاری غیرممکن است. این مقاله که با روش تحقیق کتابخانهای انجام شده و براساس توصیف و تحلیل است، برای رسیدن به اهدافی که در نمایهسازی ذکر شده، شرایط ذیل را برای روش نمایهسازی منابع علوم اسلامی، بیان کرده است: 1. پیروی کامل از اصطلاحنامهها؛ 2. استفاده از اصطلاح کامل؛ 3. از اصطلاحات اشارهای استفاده نشود؛ 4. استفادهنکردن از اصطلاحات عطفی؛ 5. ملاک ترکیب نمایهها، وحدت موضوع باشد نه چیزدیگر؛ 6. نمایهها براساس دانش ذخیره شوند نه براساس کتاب؛ 7. از اصطلاحات مشترک استفاده نشود؛ 8. نمایه مربوط به یک علم زیرمجموعه اصطلاح همان علم قرار گیرد؛ 9. ذکر نام مؤلف در نمایهها. درضمن نگاهی نقادانه هم به روش نمایهسازی پژوهشکده اطلاعات و مدارک اسلامی شده است که براساس واژهها و موضوعات کنترلشده با استفاده از منابع معیار از قبیل اصطلاحنامهها به سرانجام رسیده است. نقدها عبارتاند از: 1. استفاده از اصطلاحات تجزیهای؛ 2. استفاده از اصطلاحات عطفی؛ 3. استفاده از اصطلاحات اشارهای؛ 4. عدم ذکر نام مؤلف در نمایهها؛ 5. ذخیره نمایهها براساس کتاب؛ 6. استفاده از اصطلاحات مشترک برای ذخیره؛ 7. ذخیره نمایهها در اصطلاحات علوم غیرمرتبط.
https://jikm.isca.ac.ir/article_69648_884658a12de79c5753e46c049210cc04.pdf
2020-03-20
101
122
10.22081/jikm.2021.58040.1037
اصطلاحنامه
نمایهسازی
اصطلاح کامل
نمایهسازی منابع علوم اسلامی
اصطلاح عطفی
اصطلاح اشارهای
مرتضی
متقی نژاد
morteza.mottaghi356@gmail.com
1
عضو هیات علمی مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
LEAD_AUTHOR
1. آخوند خراسانى، محمدکاظم. (1415ق). کفایة الاصول. قم: مؤسسة النشر الاسلامى.
1
2. اصطلاح «اجتماعی». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/7q5aj63lkqy6b9wo.
2
3. اصطلاح «اسلامی» در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/voymwzyrgnk6gkjp.
3
4. اصطلاح «افول». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/7q5aj6340rrzb9wo
4
5. اصطلاح «الحاق فرزند نکاح موقت». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/540olengo7vz3akr
5
6. اصطلاح «اوضاع سیاسی». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از https://thesaurus.isca.ac.ir/term/jd5ozqvqjlk630ar
6
7. اصطلاح «آینده». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/d04mo6j5oadzpyr8
7
8. اصطلاح «بیع». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/8mxy06p8l4yzlvrw.
8
9. اصطلاح «چوب». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/5w9x064m50k6yldj
9
10. اصطلاح «روح». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/8jd5ozq9xb0e30ar
10
11. اصطلاح «روح». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/7q5aj63j3qyzb9wo
11
12. اصطلاح «شرایط خلع». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/o89wn68y7myed0rk
12
13. اصطلاح «شرایط». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/5w9x064dork6yldj.
13
14. اصطلاح «شرکت». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/8dkb0e59mdm6moj5
14
15. اصطلاح «طینت کافران». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/qb5alza7nprzgkm
15
16. اصطلاح «کسب». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/mo5d7egdjpwewxak
16
17. اصطلاح «مشترک». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/mnd5jzx08apzqowp
17
18. اصطلاح «مشترکات». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از: https://thesaurus.isca.ac.ir/term/540olen539be3akr
18
19. اصطلاح «مشرکان». در: پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی (قسمت نمایه) برگرفته از https://thesaurus.isca.ac.ir/term/8mxy06p4qkd6lvrw
19
20. رحمانی، محمد؛ حسنزاده، حسین؛ رحیمی، علی؛ سیدی، سیدحسین؛ متقینژاد، مرتضی و احمدی، قربان محمد. (1381). اصطلاحنامه منطق. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
20
21. سن ویل، دومینیک. (1356). راهنمای نمایهسازی مدارک و گسترش اصطلاحنامه توسعه فرهنگی در کشورهای آسیا (مترجم: عبدالحسین آذرنگ). تهران: مرکز اسناد فرهنگی آسیا.
21
22. عصمت، پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی برگرفته از:
22
https://thesaurus.isca.ac.ir/term/pamlb6ovy9mzonyd
23
23. علامه حلى، حسن بن یوسف. (1413ق). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة (محقق: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامى).، ناشر: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی.
24
24. کلیوند، دونالدبی و کلیوند، آنادی. (1385). درآمدی بر نمایهسازی و چکیدهنویسی (مترجم: سیدمهدی حسینی). تهران: نشر چاپار.
25
25. نوروزی، علیرضا و ولایتی، خالید. (1389). نمایهسازی موضوعی، نمایهسازی مفهومی (چاپ اول). تهران: چاپار.
26
26. نوروزی، علیرضا. (1389). نمایهسازی کتاب (ویرایش دوم، چاپ دوم). تهران: چاپار.
27
27. نووی، یحیی بن شرف. (بیتا). المجموع شرح المهذب. بیروت: دارالفکر.
28
28. ویسمان، هرمان. (1373). سیستمها، خدمات و مراکز اطلاعرسانی (مترجم: جعفر مهرداد). شیراز: نوید شیراز.
29
ORIGINAL_ARTICLE
توسعۀ قلمرو علم اخلاق اسلامی در عصر امام خمینی (رحمةالله)
قلمرو علم اخلاق به چهار حوزۀ اخلاق بندگی، اخلاق فردی، اخلاق اجتماعی و اخلاق رابطه با محیط پیرامونی (سایر موجودات) تقسیم شده است. در این تقسیمبندی که بسیار از آن استقبال شده و بر نوع کتابهای اخلاقی اخیر سایه افکنده است، جامعیت منطقی و پوشش کامل وجود دارد و فرد دیگری در عرض اقسام آن تصور نمیشود؛ اما در عین حال از محورهایی از تفاصیل این حوزههای چهارگانه غفلت شده و این محورها در کتابهای قدیم و جدید اخلاق از قلم افتادهاند. تفطن ما به این محورها به برکت انقلاب اسلامی و مدرسۀ معرفتی امام خمینی است. امام خمینی با ایجاد نگرش عمیق اجتماعی، قلمرو همۀ علوم اسلامی و از جمله دانش اخلاق اسلامی را به شکل مبسوطی گسترش داده است. این نگرش عمیق اسلامی، حوزۀ اخلاق اجتماعی را با صورت پیشین خود بسیار متفاوت ساخته و تصویر جامعتری از آن عرضه کرده است. این مقاله به روش تحلیلی این توسعه را تبیین میکند.
https://jikm.isca.ac.ir/article_69649_97f82871836a4e394e8e2791c270a1f0.pdf
2020-03-20
123
151
10.22081/jikm.2021.56480.1032
دانش اخلاق
اخلاق اسلامی
قلمرو علم اخلاق
ساختار علم اخلاق
نگرش اجتماعی به علم اخلاق
محمد
عالمزاده نوری
mhnoori@gmail.com
1
عضو هیات علمی پژوهشکده اخلاق و معنویت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
1. امام صادق(علیه السلام)، جعفر بن محمد [منسوب به]. (1360). مصباح الشریعة (مترجم و شرح: حسن مصطفوی). تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
1
2. پاکتچی، احمد. (1390). مباحثی در علل الحدیث به ضمیمۀ بازشناسی متن مصباح الشریعة (تنظیم: یحیی میرحسینی و صالح زارعی). تهران: انجمن علمی دانشجویی الهیات دانشگاه امام صادق(علیه السلام).
2
3. تحریری، محمدباقر. (1396). اخلاق بندگی. قم: نشر هاجر.
3
4. جعفری، محمدتقی. (1389). شناخت انسان در تصعید حیات تکاملی. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار علامه محمدتقی جعفری.
4
5. جمعی از نویسندگان تحت اشراف صالح بن عبدالله بن حمید و عبدالرحمن بن محمد ملوح. (1418ق). نضرة النعیم فی مکارم اخلاق الرسول الکریم. جده: دار الوسیلة للنشر و التوزیع.
5
6. جوادی آملی، عبدالله. (1391). مفاتیح الحیاة. قم: اسراء.
6
7. خامنهای، سیدعلی. (14/07/1379). بیانات در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه قم در مدرسه فیضیه، برگرفته از: https://b2n.ir/980929
7
8. دراز، محمدعبدالله. (1973م). دستور الاخلاق فی القران (مترجم: عبدالصبور شاهین، محقق: سیدمحمد بدوی). بیروت: الرسالة.
8
9. رستگار، پرویز؛ قاسمپور، محسن؛ روحیبرندق، کاوس؛ محمدی، اصغر. (1396). تبارشناسی کتاب مصباح الشریعة. مطالعات عرفانی، 13(25)، صص ۵ - ۳۶.
9
10. زحیلی، وهبة. (2002م). اخلاق المسلم. دمشق: دار الفکر.
10
11. صدر، سیدمحمدباقر. (1392ق). الفتاوی الواضحة وفقا لمذهب اهل البیت. موسوعة الشهید الصدر (ج۱۶). دار الصدر.
11
12. صدری، محمدجعفر. (1396). مبانی و شیوههای طبقهبندی گزارههای اخلاقی در قرآن کریم و روایات. پایاننامۀ مقطع دکتری ( راهنما: محمود رجبی، مشاور: سیدرضا مؤدب). دانشگاه قم، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی.
12
13. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1389). تعالیم اسلام (به کوشش: سیدهادی خسروشاهی). قم: بوستان کتاب.
13
14. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1388). مجموعه رسائل. قم: بوستان کتاب.
14
15. فرامرز قراملکی، احد. (1393). اخلاق حرفهای. قم: مجنون.
15
16. کلینی، محمد بن یعقوب. (1365). الکافی (محقق و مصحح: علیاکبر غفاری و محمد آخوندی). تهران: انتشارات اسلامیه.
16
17. مصباح یزدی، محمدتقی. (1379). اخلاق در قرآن (مصحح: محمدحسین اسکندری). قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سرّه).
17
18. مطهری، مرتضی. (1379). مجموعه آثار. تهران: صدرا.
18
19. مکارم شیرازی، ناصر. (1384). اخلاق در قرآن. قم: مدرسۀ امام علی بن ابیطالب(علیه السلام).
19
20. موسوی خمینی، سیدروحالله. (1379). صحیفۀ امام. تهران: موسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سرّه).
20
ORIGINAL_ARTICLE
طبقهبندی دانش در ایران دوره اسلامی و انعکاس علوم دقیقه در آن
تقسیمبندی علوم با کار ارسطو در جهان دانش آغاز گردید و امروزه طبقهبندی علوم از مباحث مطرح فلسفهٔ علم است. تقسیمبندی علوم همواره مورد توجه دانشمندان جهان اسلام بوده است. در دوره میانه چشمانداز هر دانش با علوم دیگر روشن گردید و هندسه علوم در تمدن اسلامی مشخص گردید. فارابی فیلسوف مؤسس در طبقهبندی دقیق علوم بهویژه علوم دقیقه در جهان اسلام است. سدههای دوم تا هفتم هجری قمری دوران شکوفایی علوم در سرزمینهای اسلامی بود که به تبع آن علم یا فن طبقهبندی علوم سر برآورد و در مسیر رشد دانش نقش مهمی ایفا کرد. تقسیمبندی علوم در تمدن اسلامی پیوند با اداره و مدیریت جامعه داشته است. علوم دقیقه بخشی عمده از دانشها را تشکیل میدهند و این علوم بهگونهای با ریاضیات ارتباط دارند. به علوم دقیقه از دو جنبه «نقش این علوم در سرزمینهای اسلامی» و «تأثیرات آموزههای اسلامی بر این علوم» نگریسته میشود. در این تحقیق به مسئله علوم دقیقه در میان متفکران اسلامی تا سده هفتم و به مبانی نظری تقسیمبندی آن پرداخته شده است. روش پژوهش مقاله، کتابخانهای است.
https://jikm.isca.ac.ir/article_69650_47200cfd856ad4bbcb7d64cb4c42cba4.pdf
2020-03-20
152
172
10.22081/jikm.2021.59626.1043
تقسیمبندی دانش
تمدن اسلامی
علوم دقیقه
امید
مسعودی فر
omassoudifar@pnu.ac.ir
1
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
LEAD_AUTHOR
1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1379). ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام. تهران: طرح نو.
1
2. ابنبهریز، حبیب. (1357). حدود المنطق (چاپ اول). تهران: انجمن فلسفه.
2
3. اکرمی، ایوب. (1389). بررسی تطبیقی طبقهبندیهای علوم در تمدن اسلامی. معرفت، 19(151)، صص 71-87.
3
4. امیری، مهدی. (1393). بررسی مقایسهای تقسیمبندی علوم از منظر ارسطو، فارابی، اخوانالصفا و ابنسینا (استاد راهنما: احمد حسینی)، پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، دانشکده الهیات.
4
5. آرام، احمد. (1366). علم در اسلام (چاپ اول). تهران: سروش.
5
6. بحرانی، مرتضی. (1392). رشته، میانرشته و تقسیم علوم. فصلنامه مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی، 5(2)، صص 37-59.
6
7. بکار، عثمان. (1389). طبقهبندی علوم (مترجم: جواد قاسمی، چاپ اول). مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی.
7
8. بوذری نژاد، یحیی و خسروی، قاسم. (1393). جایگاه دانشهای شرعی در طبقهبندی علوم از دیدگاه فارابی. غزالی و خواجه نصیر طوسی، فصلنامه علمی - پژوهشی نظریههای اجتماعی، 4(1)، صص 169-191.
8
9. بهرامی احمدی، حمید. (1377). تحقیقی پیرامون جمعیت اخوانالصفا و آرا و اندیشههای ایشان. فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق(علیه السلام)، (6 و 7)، صص 7- 43.
9
10. ثقفی، سیدمحمد. (1381). تقسیمبندی علوم. مکتب اسلام، 30(4)، صص 31- 38.
10
11. خزائیلی، محمدباقر؛ منتظرقائم، اصغر و میرجعفری، حسین. (1391). بررسی مقایسهای طبقهبندی علوم از دیدگاه فخرالدین رازی و شمسالدین آملی. مطالعات تاریخ اسلام، 4(13)، صص 37- 63.
11
12. خوارزمی، محمد بن احمد بن یوسف. (1389). مفاتیح العلوم (مترجم: حسین خدیو جم، چاپ چهارم). تهران: علمی و فرهنگی.
12
13. دنسیری، محمد بن ایوب. (1388). نوادر التبادر لتحفه البهادر (چاپ دوم). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
13
14. رازی، محمد بن زکریا. (1390). السیره الفلسفیه (مترجم: عباس اقبال، چاپ چهارم). تهران: علمی و فرهنگی.
14
15. رحیمی، غلامحسین. (1390). فارابی، علم حیل و فلسفه فناوری. پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی، 44(1)، صص 85-102.
15
16. رضایی، محمدجواد. (1383). بررسی، تحلیل و نقد دیدگاه ابنسینا درباره طبقهبندی علوم. فصلنامه علمی- پژوهشی انجمن معارف ایران، 1(1)، صص 141-165.
16
17. صبوریان، محسن. (1392). ابنخلدون و تقسیمبندی ارسطویی علوم. معرفت فرهنگی اجتماعی، 5(1)، صص 2-5.
17
18. صفا، ذبیح الله. (1331) حکمة المشرقیة و مشرقیین و مغربیین در اصطلاح ابنسینا، مجله مهر، 8(83)، صص 33-38.
18
19. طاهری عراقی، احمد. (1363). تقسیمبندی علوم از نظر غزالی. معارف، 1(3)، صص 81-89.
19
20. طاهری، مسعود. (1394). طبقهبندی علوم در تمدن اسلامی تا پایان قرن هشتم هجری. نامه فرهنگستان، 14(4)، صص 62-80.
20
21. غزالی، محمد بن محمد. (1382). تهافت الفلاسفه (مترجم: حسن فتحی). تهران: حکمت.
21
22. فارابی، محمد بن محمد. (1364). احصاء العلوم (مترجم: حسین خدیو جم). تهران: علمی و فرهنگی.
22
23. قمیر، یوحنا. (1363). اخوان الصفا (مترجم: محمدصادق سجادی). تهران: فلسفه.
23
24. کرامتی، یونس. (1387). تاثیر دیدگاههای فارابی بر طبقهبندی علوم در اروپای سدههای میانه. کتاب ماه فلسفه، 2(17)، صص 3-7.
24
25. کیانی فربد، مریم. (1390). طبقهبندی در تاریخ، بحثی در باب تقسیمات علوم از نظر اندیشمندان متقدم. ماهنامه سوره، 5(54-55)، صص 171-178.
25
26. ماحوزی، رضا. (1392). رویکرد فارابی و ابنسینا به علوم و تقسیم آن، رویکرد پیشارشتهای، رشتهای و یا میانرشتهای. فصلنامه مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی، 5(3)، صص 37- 51.
26
27. محقق، مهدی. (1370). تقسیمبندی علوم از نظر دانشمندان اسلامی. رهیافت، 1(1)، صص 28- 37.
27
28. مصطفوی فرد، حامد. (1393). طبقهبندی علوم، چیستی، چرایی و چگونگی. رهیافت، 24(56)، صص 89-114.
28
29. میرعلی، محمد علی. (1389). تقسیمبندی علوم در اندیشه غزالی. معرفت، 19(157)، صص 152-139.
29
30. نصر. سیدحسین. (1393). علم و تمدن در اسلام (مترجم: احمد آرام، چاپ ششم). تهران: علمی و فرهنگی.
30